Партызанскімі сцежкамі

Наш Ваенна-гістарычны музей імя Удовікава надае вялікае значэнне развіццю краязнаўства і турызму. З гэтай мэтай калі наладзілася добрае восеньскае надвор’е, мы вырашылі разам з ветэранамі вёсак Белін і Малінаўка прайсці па партызанскіх мясцінах і наведаць урочышчы Дыферэнцыя і Церабун.

Нашым правадніком згадзіўся быць белінскі краязнавец і аматар экстрэмальнага турызму Пётр Падлужны. Ён загадзя дамовіўся на каня з падводай, каб нам менш прыйшлося ісці пешшу.

І вось уранку я, Алег Ясковіч і Іван Лявончык сышлі ля паромнай пераправы праз Дняпроўска-Бугскі канал. Туды ўжо пад’ехаў веласіпедам Пятро Канстанцінавіч. Павітаўшыся і абгаварыўшы дэталі падарожжа, мы пайшлі на паром, каб пераправіцца ў Малінаўку.

Вёска Малінаўка з’явілася на карце раёна толькі пасля вайны, калі пачалі ствараць калгасы і адсяляць хутары.

Росквіт яе прыпадае на перыяд меліярацыі мясцовых балот у 70-я гады мінулага стагоддзя. У той перыяд тут была васьмігадовая школа (162 навучэнцы), пошта, клуб, бібліятэка, сталоўка для меліяратараў і некалькі ферм для жывёлы. Жыццё бурліла. Ніхто не думаў, што з цягам часу 2000 га меліяраваных зямель зарастуць лесам, а цэнтр калгаса (СВК) апынецца ў Новай Папіне за 20 км. І яшчэ – гэтая паміраючая вёска апынулася ў пагранічнай зоне. Зараз мясцовыя хаты купляюць, разбіраюць і вывозяць. Што будзе праз дзсяць год, можна спрагназаваць: дамы, якія застануцца, цяжка будзе знайсці сярод зарасляў бяроз і асін.

Сеўшы на падводу ля магазіна ў Малінаўцы, мы паехалі ў пошуках экстрыму. Навокал закінутыя парослыя кустоў’ем палеткі. Сонца сваімі промнямі грае на кроплях расы, у такт яму пяюць птушкі і стракочуць цвыркуны. Настрой ва ўсіх добры, бо горад і цывілізацыя нам надакучылі.

Едзем. Пётр Падлужны распавядае пра тое, што тут было раней. Ён мясцовы жыхар і ведае кожную купіну на балоце, кожнае больш-менш цікавае месца і распавядае нам, як добра было раней без электрычнасці, газу, тэлефонаў і транспарту. Людзі вялі натуральную гаспадарку і маглі добра жыць без дасягненняў сучаснай цывілізацыі.

Неўзабаве паказаўся Жыроўскі канал. Тут зараз вядуць работы па яго расчыстцы. Працуюць хлопцы з Пінска. Канал чысцяць у накірунку Белага возера. Верагодна, вынішчаць уюноў, якія яшчэ засталіся ў гэтым канале. Шкада, бо гэтую рыбу злавіць ужо амаль немагчыма.

Пакінутыя людзьмі напаўразбураныя дамы і сядзібы зараслі лесам – так выглядае зараз былая вёска Церабун. У пасляваенны час тут нават была пачатковая школа. Аднак людзі пацягнуліся да цывілізацыі і пакінулі свае дамы. Адзін дом мы ўбачылі ў добрым стане, бо тут Папінскае лясніцтва размясціла сваю пасеку. Для пчол гэта сапраўдны рай – няма наўкол палёў, дзе расліны апрацоўваюць хімікатамі. Гледзячы на вуллі з пчоламі, хочацца пакаштаваць мёду, але няма гаспадара пасекі. Перакусіўшы, мы паехалі далей.

У гэтым месцы пасля вызвалення ад немцаў 22 лістапада 1944 г. загінуў у баі з бандэраўцамі батальён 220 га пагранпалка, якім камандаваў ст. лейтэнант Васільчанка. Мы ля крыжа на тым месцы.

Далей нашай мэтай былі пошукі сядзібы знакамітага на ўсю акругу Паўла Лявончыка. У гэтага дзеда было восем дзяцей, і ён памёр, пражыўшы 103 гады. Для мужчын такое амаль немагчыма. Так удзельнік экспедыцыі Іван Лявончык аказаўся на месцы, дзе калісьці жыў яго знакаміты прадзед.

У час вайны ў гэтых мясцінах знаходзіўся партызанскі атрад імя Калініна, якім камандаваў Юрый Самаркін. Яго партызаны ўвосень і зіму 1943-44 гг. пабудавалі тут умацаваныя дзоты і больш за месяц вялі баі з немцамі, мадзьярамі і ўласаўцамі. Гэтыя падзеі ўвайшлі ў гісторыю як “абарона Дняпроўска-Бугскага канала”.

У хуткім часе мы рушылі ў адваротны шлях. Па дарозе знайшлі і некалькі цікавых экспанатаў, якія папоўняць фонды нашага музея.

Шмат таямніц захоўвае гэты лес. Тут ёсць забытыя магілы партызан і месцы, дзе вялі баі з казакамі паўстанцы Рамуальда Траўгута.

У такія падарожжы неабходна накіроўвацца з дзецьмі. Маршрут мы прайшлі і атрымалі ад убачанага шмат задавальнення.

Комментарии к статье

К данной статье еще никто не оставил свой комментарий. Ваш комментарий может стать первым!

Последние новости

Музейно-педагогические занятия «Они приближали Победу»

В преддверии 80-летия Великой Победы, сотрудники филиала «Военно-исторический музей им. Д. К. Удовикова» провели серию музейно-педагогических занятий для школьников.

Клятве Гиппократа были верны до конца

Медики в годы Великой Отечественной войны самоотверженно боролись за жизнь и здоровье фронтовиков, продолжали трудиться, находясь в партизанских отрядах и соединениях, оказывая помощь партизанам и жителям оккупированных территорий. Медицинские инструменты стали вторым их оружием после винтовки и автомата.

И снова «Полезные каникулы» в музее

Каникулы – это прекрасная возможность провести свободное время, получить позитивный эмоциональный заряд, приобрести теоретические знания в различных областях истории. Особое место в этой работе занимает военно-патриотическое воспитание. Филиал «Военно-исторический музей им. Д. К. Удовикова» подготовил свои интересные предложения для школьников. Все экскурсии по музейным залам и выставкам проводятся с учетом возрастной категории посетителей.

ДЕНЬ ПАМЯТИ СОЖЖЕННЫХ ДЕРЕВЕНЬ (Пепелища войны)

Ежегодно в Беларуси 22 марта отдается дань памяти жертвам Хатынской трагедии, сожженных фашистскими оккупантами и их пособниками в 1943 году. Хатынь стала символ страшной трагедии, которую пережил белорусский народ в годы Великой Отечественной войны. Вместе с Хатынью, наш народ вспоминаем и тысячи других белорусских деревень, зверски уничтоженных в военное лихолетье.

Обсуждая ценности Конституции

15 марта наша страна отмечает День Конституции Республики Беларусь. Это праздник истинных патриотов, всех, кто гордится своей страной, чтит её историю, кто своим трудом и талантом вносит ежедневный вклад в процветание родной Беларуси.